Polska wdrożyła dyrektywę o schematach podatkowych MDR nr 2018/822 jako jeden z pierwszych krajów członkowskich. Celem raportowania schematów podatkowych jest dostarczenie administracji skarbowej informacji odnośnie jakości systemu podatkowego. W szczególności informacje te mają dotyczyć potencjalnego stosowania agresywnego planowania podatkowego, czyli podejmowaniu działań zgodnych z literą prawa, prowadzących do negatywnych wpływów fiskalnych, albo wręcz nadużyć związanych z planowaniem podatkowym.
Wystąpienie schematu podatkowego nie zawsze oznacza negatywną sytuację. W sytuacjach uzasadnionych biznesowymi potrzebami, raportowanie spełnia funkcje statystyczne i dostarcza informacji o przeprowadzanych transakcjach, ale także zastosowanych ulgach czy preferencjach. Raportowaniu podlegają uzgodnienia oraz transakcje, które spełniają określone przez ustawodawcę cechy: (i) kryterium głównej korzyści oraz ogólną cechę rozpoznawczą), (ii) szczególną cechę rozpoznawczą, (iii) inną szczególną cechę rozpoznawczą. W raportowaniu role podmiotów zostały podzielone na 3 główne kategorie: promotorzy, korzystający oraz podmioty wspomagające.
Uzgodnienie transgraniczne
Z uzgodnieniem transgranicznym mamy do czynienia w sytuacji, gdy uzgodnienie dotyczy więcej niż jednego państwa członkowskiego albo państwa członkowskiego i państwa trzeciego oraz przynajmniej jeden z niżej wymienionych warunków jest spełniony:
- przynajmniej jeden podmiot ma miejsce zamieszkania/siedziby/zarząd na terytorium innego państwa;
- co najmniej jeden podmiot ma miejsce zamieszkania/siedzibę/zarząd na terytorium więcej niż jednego państwa;
- co najmniej jeden uczestnik prowadzi działalność za pośrednictwem zagranicznego zakładu w danym państwie, a uzgodnienie wiąże się z działalnością tego zakładu;
- przynajmniej jeden uczestnik uzgodnienia prowadzi działalność na terytorium państwa bez zakładu i siedziby;
- uzgodnienie może mieć wpływ na automatyczną wymianę informacji podatkowych.
Ponadto, aby takie uzgodnienie podlegało raportowaniu powinno spełniać tak jak w przypadku raportowania krajowych schematów także określone przez ustawodawcę cechy rozpoznawcze albo kryterium głównej korzyści.
Schemat transgraniczny, a promotor
W sytuacji, gdy schemat transgraniczny dotyczy więcej niż innego kraju, promotor nie musi raportować go we wszystkich krajach, lecz w kraju w którym promotor (i) posiada miejsce zamieszkania lub siedzibę, (ii) świadczy usługi związane ze schematem, poprzez zagraniczny zakład, (iii) gdzie jest zarejestrowany albo przepisom jakiego państwa podlega, (iv) jest członkiem samorządu zawodowego lub innej organizacji reprezentującej podmioty świadczące usługi prawne, doradztwa podatkowego lub ogólnie doradcze.
Korzystający, a schemat transgraniczny
W przypadku, gdy informację o schemacie podatkowym ma przekazać więcej niż jeden korzystający, wtedy obowiązek ten ciąży na korzystającym, który (i) uzgodnił schemat transgraniczny z promotorem lub wspomagającym, (ii) zarządza wdrożeniem schematu podatkowego. Przekazanie informacji przez jednego korzystającego zwalnia pozostałych z tego obowiązku, jeżeli udowodnią, że informacja o schemacie transgranicznym została im przekazana przez tego korzystającego, w szczególności posiadają numer NSP.
Ponowne raportowanie schematów transgranicznych
Szybkie wdrożenie przepisów dyrektywy w zakresie raportowania schematów podatkowych, nie do końca było przemyślane i spełniało ideę jaka przyświecała unijnym twórcą przepisów. W związku z powyższym powstała konieczność ponownego zaraportowania, już wcześniej zaraportowanych schematów, ponieważ polska schemat nie była zgodna z unijnymi standardami. Ministerstwo Finansów obowiązek uzupełnienia informacji „przerzuciło” na podatników, aby nie generować dodatkowej pracy związanej z uzupełnianiem wcześniej złożonych MDR.
W związku z powyższym „zmuszono” promotorów, korzystających oraz podmioty wspomagające do ponownego zaraportowania schematów podatkowych z okresu ponad 2 lat. Co do zasady schematy zarówno transgraniczne powinny być zaraportowane ponownie już w 2020 r., jednak plany pokrzyżowała pandemia COVID-19. Zgodnie z przepisami tzw. Tarczy antykryzysowej raportowanie zostało odłożone do 31 grudnia 2020 r. dla promotorów (MDR-1), do 31 stycznia 2021 r. dla korzystających (MDR-1 i MDR-3) oraz do 28 lutego 2021 r. dla wspomagających (MDR-1).
Dodatkowym wyzwaniem jest zmiana zakresu danych podlegających raportowaniu, co w dużej części przypadków oznacza konieczność generowania plików xml od nowa. Ponadto obowiązkiem raportowania schematów zostały objęte nowe grupy podmiotów, takie jak np. notariusze. Zmiana przepisów powoduje konieczność nie tylko ponownego raportowania, ale także ponownej analizy kryteriów MDR.
Zawieszenie terminów dla raportowania krajowego
W związku z epidemią COVID – 19 terminy na raportowanie krajowych schematów podatkowych zostały zawieszone od 31 marca 2020 r. do czasu odwołania zagrożenia epidemiologicznego związanego z koronawirusem. Oznacza to, że schematy gdzie do pierwszej czynności doszło po 31.03.2020 r. podlegają raportowaniu dopiero po zakończeniu epidemii koronawirusa. Konieczne staje się więc monitorowanie informacji rządowych oraz doniesień prasowych.
