Zagraniczne spółki, które nie są zarejestrowane na VAT w państwie, w którym występują o zwrot zapłaconego podatku VAT muszą współpracować z lokalnym urzędem skarbowym w zakresie złożonego wniosku oraz uzupełniać dokumenty i przedstawić wyjaśnienia. W przeciwnym wypadku mogą stracić prawo do zwrotu zapłaconego VAT. Tak wynika z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 9 września 2021 r., sygn. akt C-294/20 (sprawa GE Auto Service Leasing GmbH).
Czego dotyczyła sprawa?
Sprawa dotyczyła niemieckiej spółki, która w procedurze VAT – refund chciała odzyskać podatek zapłacony w Hiszpanii. Firma zajmowała się dostarczaniem hiszpańskim klientom na podstawie umów leasingu i okazjonalnej sprzedaży używanych samochodów na terytorium Hiszpanii. Niemiecka firma pomimo dwukrotnego wezwania hiszpańskiego fiskusa nie przedstawiła oryginałów faktur, nie przekazała wyjaśnień dotyczących transakcji, ani informacji o przeznaczeniu nabywanych towarów. Łączna suma wszystkich wniosków spółki niemieckiej za lata 2005 oraz 2006 wyniosła 407 396 469 EUR.
Co prawda spółka niemiecka poinformowała hiszpańskiego fiskusa, że podtrzymuje swój wniosek o zwrot podatku VAT, jednak miała trudności z przedstawieniem żądanych dokumentów.
W związku z brakiem dostarczenia dokumentów w terminie hiszpański organ podatkowy oddalił wnioski niemieckiej firmy. Po oddaleniu wniosku spółki, w ciągu kilku dni przedstawiła ona zaległe faktury oraz wyjaśniła oraz wniosła odwołanie od wydanej decyzji wskazując, że co prawda udzieliła odpowiedzi z opóźnieniem to jednak udzielona odpowiedź była kompletna i organ mógł wydać decyzję.
Przed wydaniem ostatecznej decyzji w przedmiocie odwołania, hiszpański fiskus skierował do Auto Services kolejne wezwanie do udzielenia informacji, w szczególności w zakresie przeznaczenia nabytych towarów lub usług oraz wykazania, że transakcje te uprawniały podatnika do zwrotu zapłaconego podatku VAT. Organ podatkowy poprosił o umowy, faktury, zaświadczenia o statusie podatnika VAT i sprecyzowania stawki podatku jakiej podlegała działalność.
W związku z brakiem odpowiedzi hiszpański organ podatkowy wydał decyzję oddalającą odwołanie podmiotu niemieckiego. Na tę decyzję wniesiona była skarga do sądu administracyjnego. Sąd ten przyznał rację organom podatkowym i wskazał, że całe postępowanie dowodowe powinno być przeprowadzone przed organem podatkowym, a nie sądem administracyjnym, który sprawuje jedynie formalną kontrolę orzeczeń organów podatkowych. Ostatecznie sprawa trafiła do hiszpańskiego odpowiednika Naczelnego Sądu Administracyjnego, który nakazał ponowną weryfikację orzeczenia sądu niższej instancji, ponieważ w jego ocenie zwrot podatku VAT powinien zależeć od spełnienia warunków materialnych, a nie formalnych. Jednakże sąd niższej instancji skierował pytanie prejudycjalne do TSUE, ponieważ nie był pewny zgodności w zakresie zastosowania przepisów krajowych i unijnych.
Wyrok TSUE
W wyroku z 9 września 2021 r., sygn. akt C-294/20 TSUE potwierdził, że podstawą do zwrotu VAT jest spełnienie warunków materialnych, a nie formalnych. TSUE wskazał, że prawo do zwrotu VAT jest integralną częścią tego systemu i nie powinno być ograniczane, z uwagi na konieczność utrzymania zasady neutralności VAT.
Jednakże w przedstawionej sprawie duże naruszenie w zakresie warunków formalnych, uniemożliwiło rozpatrywanie kryteriów materialnych w zakresie zasadności zwrotu podatku. Dla przypomnienia należy wskazać, że podstawą do zwrotu VAT jest przedstawienie dokumentów organom podatkowym w państwie, w którym dochodzimy zwrotu VAT. Zaznaczyć trzeba, w szczególności organ podatkowy w tej sprawie nie posiadał wystarczających dowodów do wydania decyzji, pomimo dwukrotnego wezwania niemieckiego podatnika. W ocenie TSUE takie zachowanie organów podatkowych świadczy o wykazaniu należytej staranności przy weryfikacji wniosku podatnika, a zaniedbania podatnika w tym zakresie, poprzez brak przedstawienia żądanych dowodów i informacji, spowodowały brak możliwości rozpoznania sprawy.
Sprawa zawisła przed TSUE dobitnie pokazuje jak bardzo istotna jest współpraca z organami podatkowymi w przypadku składania wniosków o zwrot VAT, a także innych przypadkach. Pomimo, że co do zasady podatnikowi może na podstawie przepisów ustawy / dyrektywy VAT przysługiwać prawo do zwrotu, to w sytuacji, gdy nie współpracuje z organem podatkowym, brak dostarczenia dokumentów, czyli brak spełnienia warunku formalnego może przesądzić o rozstrzygnięciu wniosku i w efekcie uniemożliwić zwrot podatku. W sytuacji kiedy podatnik rzeczywiście miał problemy ze skompletowaniem i dostarczeniem dokumentów, mógł poinformować o tym organ wcześniej i poprosić o wydłużenie terminu. W takiej sytuacji, jeżeli termin wyznaczony przez organ byłby jedynie terminem instrukcyjnym to w praktyce organy podatkowe najczęściej wydłużają termin, ponieważ ich celem jest analiza materialna wniosku, na podstawie spełnionych kryteriów formalnych (dostarczonych dokumentów).
